IKKI QIYA KONSTRUKSIYALI AVTONOM GELIOISSIQXONALARNING TEXNIK-IQTISODIY SAMARADORLIGINI BAHOLASH
Kalit so‘zlar:
avtonom issiqxona, quyosh fotoelektr qurilmasi, issiqlik nasosi, energiya samaradorlikAbstrak
Annotatsiya. Kirish. Jahonda va O‘zbekistonda avtonom issiqxonalarni energiya ta’minotida muqobil energiya manbalaridan foydalanish imkoniyatlarini baholash, issiqxonalarning rivojlantirish tendensiyalari va o‘zgaruvchan iqlim sharoitlarida issiqxonalarni energiya samaradorligini oshirish va uzluksizligini ta’minlash imkonini beradigan kombinatsiyalashgan quyosh-issiqlik nasosli energetik qurilma qo‘llash muhim ahamiyat kasb etmoqda.
Usul va materiallar. Kombinatsiyalashgan energetik qurilmaning texnologik sxemasi taklif qilingan. Qashqadaryo hududlarida harorat o‘zgarish dinamikasi GIS texnologiyalari asosida olingan. Ikki qiya konstruksiyali avtonom gelioissiqxonalarning iqtisodiy samaradorligini baholashda “Sof diskont” usulidan foydalanildi.
Natijalar. Qashqadaryo viloyatida joylashgan 50 m2 foydali maydonga ega issiqxonalarda issiqlik nasoslaridan foydalanish hisobiga 127,6 mln. so‘m iqtisod qilish va qurilmani qoplash muddati 5 yilni tashkil qilishi baholangan. Bunda iqtisodiy rentabillik yiliga taxminan 20,79% ni tashkil qilgan.
Xulosa. Taklif etilayotgan kombinatsiyalashgan energetik qurilma yordamida avtonom issiqxonalar uzluksiz issiqlik va elektr energiyasi bilan ta’minlanadi, qo‘shimcha ravishda qishloq xo‘jalik mahsulotlari quritiladi. Bundan tashqari o‘zgaruvchan iqlim sharoitlarida changni tozalash va qizishdan saqlash orqali quyosh fotoelektrik qurilmalarning energiya samaradorligini 20-30 % gacha oshirish imkoniga ega bo‘lishi asoslangan.
Yuklashlar
bibliografik havolalar
[1] Smart Greenhouse Global Strategic Industry Report 2023-2030: AgTech Emerges as New Buzzword in Agricultural, Growing Adoption of IoT Presents Vast Opportunities. Dublin. 2023.
[2] Xu Weidong, Liu Feng, Li Kay, Gu Jian. A kind of ground-source heat pump system for agricultural greenhouse. Patent [CN207247623U, 17.04.2018]
[3] Милкин Владимир Иванович. Автономная теплица с ночным обогревом и дневной вентиляцией солнечной энергией. Патент [RU 2 760162C1, 22.11.2021]
[4] Xufei Yang, Dongliang Sun, Jingfa Li, Changyong Yu, Yajun Deng, Bo Yu. Demonstration study on ground source heat pump heating system with solar thermal energy storage for greenhouse heating. Journal of Energy Storage. 54 (2022) 105298. https://doi.org/10.1016/j.est.2022.105298
[5] Sameh Agrebi, Ridha Chargui, Bourhan Tashtoush, Amen Allah Guizani. Comparative performance analysis of a solar assisted heat pump for greenhouse heating in Tunisia. International Journal of Refrigeration. 131 (2021) 547–558. https://doi.org/10.1016/j.ijrefrig.2021.06.004
[6] Aliyorova L.A. Issiqxonalarda havoga issiqlik-namlik ishlov bеrish uchun gеlioqizdirish tizimini ishlab chiqish. Avtoreferat. Qarshi 2022. 10-15 b.
[7] Ergashev Sh.H. Muqobil energiya manbalari asosida kombinatsiyalashgan “chorvachilik gelioissiqxona kompleksi” ning energiya samaradorligini oshirish. Avtoreferat. Qarshi 2022. 10-22 b.
[8] Uzoqov G‘.N., Safarov A.B., Raxmatov O.I., Davlonov X.A., Mamedov R.A. “Avtonom issiqxona” (№ FAP 2431, 06.03.2024).
